تفسیر کامل آزمایشهای خون
تصاویر و مطالب زیست شناسی(استان فارس -شهرستان جهرم)
درباره وبلاگ


به نام خدا . این وبلاگ جهت استفاده همه دوستداران زیست شناسی از راهنمایی تا دانشگاه ایجاد شده (نزدیک به 500عکس از بهترین تصاویر زیست شناسی وبقیه مطالب نوشتاری) امید وارم مورد توجه واقع گردد . هر صفحه این وبلاگ 30مطلب وبقیه با انتخاب شماره صفحه در پایین هر صفحه قابل دیدن خواهد بود؛.مهدی قدرت جهرمی.... ......اللهم صل علی محمد وآل محمدوعجل فرجهم .........التماس دعای خیر
آخرین مطالب
نويسندگان
جمعه 6 بهمن 1391برچسب:علمی, :: 8:59 قبل از ظهر :: نويسنده : مهدی قدرت جهرمی

 

قند و چربی های خون

برای اغلب ما این اتفاق افتاده است که نسبت به تفسیر نتایج آزمایش خون خود یا نزدیکان مان حساس شده باشیم، البته اغلب نتایج آزمایشات خون همراه با مقادیر مرجع و رفرانس هستند که کار را بسیار راحت نموده است.
با وجود این، در بعضی موارد، علامت هایی اختصاری و یا در برخی موارد اطلاعات مختصر ما در مورد نقش بعضی مواد شیمیایی در بدن، ممکن است ما را گیج کنند که البته همین اتفاق، ما را به دانستن سریع تر نتیجه آزمایش حساس تر می کند.
در اغلب موارد، به دنبال بروز مشکل یا بیماری مکلف به انجام تست خون می شویم، اما در موارد بسیاری هم تغییراتی در اجزاء خونی ما رخ می دهد که بدون انجام آزمایش هیچ موقع متوجه آن نمی شویم و این تغییرات در درازمدت بر روی سلامتی ما اثر سوء خود را نشان می دهند.

امروزه، نتایج آزمایشات خون در قسمت های هماتولوژی، بیوشیمی، ایمونولوژی و ارزیابی هورمون ها به تفکیک ارائه می شوند. می توان گفت بیشترین تأثیر تغذیه در قسمت بیوشیمی خون قابل مشاهده است، چون مواردی نظیر قند خون، چربی خون، اوره و... در این بخش اندازه گیری می شوند.

در این مقاله سعی شده است اطلاعات مختصری راجع به اجزاء تفکیک شده در قسمت بیوشیمی خون آورده شود. این توضیحات فقط به عنوان یک راهنمای اولیه ارائه می شوند تا شما با مکانیسم عمل مواد شیمیایی حمل شده در خون بیشتر آشنا شوید. هر گونه تفسیر دقیق نیاز به تداخل و دقت پزشک مورد نظر دارد و خارج از حوصله این بحث است.

گلوکز یا قند خون (
Fasting Blood Sugar = FBS):

 

 


این ماده منبع اصلی تأمین انرژی در تمام موجودات زنده است. برای اندازه گیری قند خون فرد حتما باید ناشتا باشد، به همین دلیل واژه
Fasting به کار می رود، یعنی بعد از مدت کوتاهی گرسنگی قند خون اندازه گیری شده است. این مدت حدود 10 تا 12 ساعت می باشد.
اگر سطح قند خون فردی بعد از 12 ساعت ناشتا بیشتر از 105 میلی گرم در دسی لیتر باشد، نشان دهنده استعداد ابتلاء وی به دیابت در طی ده سال آینده است.
میزان نرمال قند خون بین حداقل 65 تا 70 و حداکثر 100 تا 110 در محدوده بالا می باشد، البته افزایش خفیف قند خون ممکن است در اثر دریافت اخیر فرد باشد، اما اگر در آزمایشات مکرر میزان آن تغییری نکرد، فرد نیاز به توصیه های رژیمی برای پیش گیری از ابتلا به دیابت در آینده دارد.

کلسترول (
chol):
ماده چرب زرد رنگی است که در خون جریان دارد و افزایش سطح آن با افزایش ریسک بیماری های قلبی رابطه مستقیم دارد.
وجود کلسترول برای بدن حیاتی است، زیرا اعمال مهی در بدن انجام می دهد، مثلا برای عملکرد فیبرهای عصبی، تشکیل نمک های صفراوی، حفظ ساختمان غشاء سلول ها و به عنوان پیش ساز هورمون های جنسی در بدن کاربرد دارد.
میزان بالای آن در آزمایش نشان دهنده افزایش مصرف قند و کربوهیدرات و چربی در رژیم است و سطوح پایین آن نشان دهنده چربی کم در رژیم، سوء تغذیه و ... می باشد.
تقریبا 40 درصد کلسترول از منابع غذایی تأمین می گردد(بقیه توسط خود بدن ساخته می شود)، بنابراین با رژیم کم کلسترول می توان آن را به راحتی تنظیم نمود.
بیشتر منشا کلسترول رژیم، چربی های اشباع موجود در محصولات گوشتی حیوانی و فرآورده های لبنی پُرچرب هستند.
کلسترول خود شامل دو نوع
HDL و LDL است.

LDL:


LDL به نام " کلسترول بد " هم خوانده می شود و در واقع برای بدن ضروری است، چون کلسترول ساخته شده در کبد را برای نیازهای ساختمانی سلول حمل می نماید. اما مقادیر اضافی آن در دیواره رگ های و بافت ها رسوب می کند.
توصیه پزشکان کاهش سطح
LDL به کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر است که البته در افرادی که دچار بیماری های قلبی هستند، بهتر است حتی به کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر هم برسد.
HDL:
HDL به " کلسترول خوب " معروف است، زیرا وظیفه آن برداشت کلسترول اضافی از دیواره رگ ها و انتقال آن به کبد برای دفع کلسترول می باشد.
میزان کم
HDL در آزمایش، نشان دهنده دریافت رژیم غنی از کربوهیدرات تصفیه شده است. میزان HDL حدود 20 درصد کل کلسترول است. در بعضی آزمایشات نسبت کلسترول به HDL نیز آورده می شود که بهتر است کمتر از 5 باشد. مناسب ترین میزان آن در مردان بزرگسال بیشتر از 40 و در زنان بزرگسال بیشتر از 50 است. هر چقدر این مقادیر بیشتر باشند از نظر سلامتی مناسب تر است.
در واقع نسبت
LDL به HDL ارزش تشخیصی زیادی دارد و بهتر است این نسبت کمتر از 3 باشد. در افرادی که این نسبت در آن ها بین 3 تا 6 قرار دارد، جزو گروه ریسک متوسط هستند و اگر این نسبت بیشتر از 6 باشد، در گروه پُر خطر برای ابتلا به بیماری های قلبی قرار می گیرند.

چربی خون(
TG = تری گلیسیرید):
تری گلیسیریدها در واقع دسته ای از چربی های بدن هستند که به عنوان سوخت و تامین انرژی برای متابولیسم بدن به کار می روند.
افزایش سطح آن ها در خون معمولاً نشانه دریافت زیاد کربوهیدرات است و کاهش آن در هیپوتیروئیدی، سوء تغذیه و سوء جذب مشاهده می شود و در مقایسه با کلسترول، ارتباط ضعیف تری با بیماری های قلبی دارد.
سطح آن به دریافت اخیر غذایی بسیار حساس است(خوردن غذای سبک قبل از آزمایش و حتی الامکان مصرف آن عصر روز قبل به طوری که 12 ساعت ناشنا رعایت شود، یکی از همین دلایل است).
میزان مناسب تری گلیسیرید، معمولاً زیر 150 تا 200 بوده و در شرایط سنی مختلف متفاوت است. اگر میزان اندازه گیری شده، ضمن رعایت رژیم غذایی مناسب، بالاتر از 200 بود، توصیه جدی به انجام تمرینات ورزشی منظم روزانه می شود.
اختصارات آزمایش خون
سلام بر دوستان و با نام خدا
فکر کنم کسی نیست که تا به حال به آزمایش خون نرفته باشد چون همانطور که در پستهای قبلی به اهمیت و ضروریت این تست پرداختیم ، تست خون یکی از مهمترین آزمایشات در آزمایشگاه های طبی است و ارزش تشخیصی بسیار بالایی دارد .
اما برای اینکه به اختصارات و اطلاعات لازم از برگه آزمایش دست یابیم نیازمند یکسری تخصص و اطلاعات داریم تا از وضعیت بدنی خون آگاه شویم . ما در این پست به شما کمک می کنیم تا اختصارات آزمایشی را به طور خلاصه فراگیرید و خودتان بدون کمک کسی جواب تست های خونی خود را تفسیر کنید . امیدوارم که مفید واقع شود .
• برای آگاهی از رنج نرمال هر یک از اندیکس ها به اینجا بروید .
• اندیکسهای زیر ، در همه آزمایشات خون (هماتولوژی) وجود دارند و اگر نیاز به توضیح و یا معرفی اندیکس دیگری است کامنت کنین تا اضافه شود .
• برای مشاهده سلول های نرمال در زیر میکروسکوپ به اینجا بروید .


در گذشته اندیکسهای خونی توسط تکنسین انجام میشد ولی رفته رفته به علت نیاز به آزمایش خون ، افزایش جمعیت ، اساسی شدن آزمایش خون برای بسیاری از بیماری ها ، افزایش هزینه و وقت زمانی که توسط تکنسین تست انجام میشد و ........ روش دستی ، جای خود را به دستگاه های پیشرفته و مجهز داد . امروزه در بسیاری از آزمایشگاه ها و بیمارستان های کشور این دستگاه ها نصب و مورد استفاده قرار می گیرد .با همه گستردگی این دستگاه ها باز هم انسان از این پروسه خارج نشده است و کالیبراسیون دستگا ه ها توسط تکنسین انجام می شود .

هماتوکریت -
Hematocrit
شاید مهمترین و معروفترین اندیکس خونی باشد که در بین عموم هم رایج است . هماتوکریت درصد گلبولهای قرمز به حجم کلی خون است . واحد هماتوکریت لیتر در لیتر است ولی معمولا به صورت درصد بیان می شود . مقادیر مرجع معمولی برای مردان 41 الی 51 و برای زنان 36 الی 45 است . معمولا کمتر از این مقدار را آنمی و بیشتر از آن را پلی سایتمی می نامند . مقادیر هماتوکریت به سن و جنس و شرایط جغرافیایی بستگی شدیدی دارد به طوری که در ارتفاع زیاد هماتوکریت زیاد (به علت اکسیژن کم) است و یا در افراد سیگاری مقدار هماتوکریت زیاد است . در اطفال زیر ده سال 35 درصد و در نوزادان ممکن است تا 60 درصد هم باشد . پس هماتوکریت نشان دهنده مقادیر کل گلبولهای قرمز خون شما نسبت به کل خون است (کل خون انسان 6 لیتر است ) .

اندیکس های گلبول های قرمز
گلبولهای قرمز دارای ساختار مشخص مقعر و بیضی شکل خاصی دارند هر گونه تغییر در اندازه ، رنگ و شکل ظاهری این سلولها نشان دهنده نوعی نا هنجاری در بدن است . اما برای شناسایی این نا هنجاری ها باید اندیکس های خونی را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد . اندیکسهای خونی شامل یکسری اطلاعات از شکل ، اندازه ، رنگ و .. گلبولهای قرمز هستند که توسط دستگاه و فرمولهای ویژه اندازه گیری می شوند . هر گونه تغییر از مقادیر نرمال نشان دهنده تغییر در ساختمان و یا منشا گلبولهای قرمز است . این اندیکس ها توسط هماتوکریت ، غلظت هموگلوبین و تعداد گلبولهای قرمز به دست می آید .

Mean Cell Volume (MCV) | میانگین حجم سلولی
MCV حجم متوسط گلبولهای قرمز است و از هماتوکریت و شمارش گلبولهای قرمز به دست می آید . واحد آن فمتولیتر است . در تالاسمی مقدار این اندیکس کاهش میابد .


MCH = Mean Cell Hemoglobin | محتوای متوسط وزن هموگلوبین
MCH محتوای متوسط وزن هموگلوبین گویچه قرمز است و با استفاده از غلظت هموگلوبین تقسیم بر شمارش گلبولهای قرمز به دست می آید . 45 درصد خون ما از سلولها خونی تشکیل شده است و 55 درصد از پلاسما . از این 45 درصد ، 33 درصد سلولها خونی شامل گلبولهای قرمز است و 33 درصد هر گلبول قرمز از هموگلوبین تشکیل شده است .

Mean Cell Hemoglobin Concentration (MCHC) | میانگین غلظت هموگلوبین سلولی
MCHC غلظت متوسط هموگلوبین در حجم معینی از گلبولهای قرمز است . و با تقسیم هموگلوبین بر هماتوکریت به دست می آید مقدار نرمال ان 33 گرم در دسی لیتر است .

Red Cell Distribution Width (RDW) | پهنای یا عرض گسترش گلبولهای قرمز
این یکی از اندیکس های تازه به دوران رسیده است و چند مدتی است که در تستها درج می شود . تا به حال خودم هم تو این مشکل داشتم . همانوطر که گفتیم گلبولهای قرمز اندازه های تقریبا یکسانی دارند . هر گونه تغییر در اندازه انها را انیزوسیتوز می گویند و این اندیکس نشان دهنده مقدار انیزوسیتوزی گلبولهای قرمز است . مثلا در کمبود اهن نزدیک 18 است . امیدوارم که مفهمو را رسانده باشم .با توجه به اطلاعاتی که دوست عزیر آقای فریبرز در اختیار ما قرار دادند مقادیر
RDV از روابط زیر به دست می آید :
RDW=SD/MCV * 100

SD= اندازه بزرگترين RBC - اندازه كوچكترين RBC (بر حسب FL)

اندیکس های مربوط به شمارش سلولهای خونی
مواردی که در بخش قبلی مطرح شد مربوط به گلبولهای قرمز خون بود . ولی در یک جواب آزمایش شمارش سایر سلولها هم انجام و گزارش می شود که کمک فراوانی در شناسایی و تشخیص بیماری می کند . برای نمونه در انمی تعداد گلبولهای قرمز کاهش می یابد و یا در عفونت مقادیر نوتروفیل ها افزایش می یابد . در عفونت و یا لوسمی مقادیر لوکوسیتها (گلبولهای سفید ) افزایش میابد . و یا در ترومبوسایتوپنی مقادیر پلاکت کاهش میابد .
• گلبولهای قرمز
این سلول ها کوچک (8 میکرومتر ) جز کوچکترین سلولهای بدن هستند و 25% کل سلولهای بدن را شامل می شوند . افزایش و کاهش انها نشان دهنده پلی سایتمی و یا انمی است

• گلبولهای سفید
گلبولهای سفید نقش دفاعی در بدن را بر عهده دارند . در برگه آزمایش تعداد نوتروفیلها ، بازوفیلها و ائوزینو فیلها و مونوسیت ها ذکر می شود . 60 – 70 درصد گلبولهای سفید از نوتروفیل ها تشکیل شده است . افزایش انها می تواند نشان دهنده لوسمی یا سرطان خون باشد .

• پلاکت ها
مقادیر پلاکتی هم جزئی دیگر از برگه آزمایش است . پلاکتها وظیفه انعقاد خون را بر عهده دارند .

ESR
مقدار رسوب گلبولهای قرمز است و یک آزمایش عمومی برای بسیاری از ناهنجاری ها است . عوامل مختلفی بر
ESR تاثیر دارند . مثلا فیبرینوژن پلاسما و گلوبولین ها و کلسترول درجه رسوب را زیاد و آلبومین پلاسما و لیسیتین درجه رسوب را کاهش می دهد . تغییرات مرفولوژی هم بر ان اثر میگذارد .

لفباي تفسير CBC

اگر چه امروزه آزمايش هاي بسيار دقيقي وجود دارند که مي توانند مقدار ميکروسکوپي جزيي ترين اجزاي روي سلول هاي سرطاني را هم در بدن اندازه بگيرند و يا هر لحظه عناصر پروتئيني يا شيميايي جديدي معرفي مي شوند که اندازه گيري آنها در خون يا ديگر مايعات بدن مي تواند به پزشکان در تشخيص بيماري ها کمک کند اما براي اغلب مردم و همچنين بسياري از پزشکان، کلمه «آزمايش » يادآور آزمايش کامل خون، يعني همان آزمايش معروفي است که تعداد سلول هاي اصلي خون طي آن اندازه گيري مي شود. آزمايش خون يا CBC که مخفف جمله انگليسي «شمارش کامل خون» است، يکي از ابتدايي ترين و در عين حال اصلي ترين آزمايشاتي است که مي تواند زمينه تشخيص بسياري از بيماري ها و از آن مهم تر، بيانگر شرايط کلي و حياتي بدن باشد. براي آشنايي بيشتر با اجزاي اين آزمايش و فهميدن اينکه معني آن چند حرف انگليسي با اعدادي که روبه رويشان نوشته مي شود چيست، مي توانيد مطالب زير را بخوانيد.

RBC

RBC مخفف کلمه سلول قرمز خون است. اين سلول هاي قرمز يا همان گلبول هاي قرمز، در واقع اصلي ترين قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود اين رنگ قرمز به دليل وجود ماده اي به نام هموگلوبين است که کمک مي کند گلبول قرمز، اصلي ترين وظيفه خود يعني حمل و نقل اکسيژن و دي اکسيدکربن را انجام دهد. به طور خلاصه مي شود گفت گلبول هاي قرمز وسيله حمل و نقل اکسيژن از ريه به بقيه سلول هاي بدن هستند.مقادير طبيعي: بين 7/4 تا 1/6 ميليون در هر ميکروليتر خون. اين عدد براي خانم ها مقداري کمتر و در کودکان مقداري بيشتر است.

چه چيزهايي باعث کاهش آن مي شوند؟

خون ريزي هاي گوارشي يا خون ريزي هاي واضح از محل زخم، سوءتغذيه و فقر آهن يا کمبود ويتامين B12 ، شکستن سلول هاي خوني يا هموليز در اثر بعضي بيماري هاي خاص مثل فاوسيم، بعضي مشکلات ژنتيکي مثل گلبول هاي قرمز سلول داسي شکل و مشکلات مغز استخوان باعث پايين آمدن مقدار گلبول هاي قرمز مي شوند. نارسايي و بعضي مشکلات کليوي، بيماري هاي مزمن و تومورهاي سرطاني و همچنين بيماري هاي روماتوييد هم باعث از بين رفتن RBCهاي خون و کاهش اين عدد در برگه آزمايش مي شوند.

چه چيزهايي باعث افزايش آن مي شود؟

مقدار بالاي گلبول قرمز مي تواند نشان دهنده ظرفيت بالاي حمل اکسيژن باشد. در بعضي ورزشکاران و همچنين زندگي در ارتفاع به خاطر کمبود اکسيژن در هوا باعث افزايش RBC خون مي شود. بيماري هاي ريوي يا کلا هر نوع بيماري اي که هيپوکسي مزمن (کمبود اکسيژن طولاني مدت در بدن) ايجاد مي کند، مثلا بيماري مادرزادي قلبي، هم باعث توليد بيشتر RBC مي شوند.
نکته:
گلبول قرمز به طور طبيعي بعد از توليد در مغز استخوان 120 روز در خون زندگي مي کند و در آخر عمر خود خرد مي شود و به عناصر سازنده اش تبديل مي شود.
مقدار RBCها در طي بارداري به طور طبيعي کمي کمتر نشان داده مي شود چون حجم مايع خون افزايش پيدا کرده است.
عدد RBC در واقع مقدار دقيق گلبول هاي قرمز در 1ميلي ليتر خون محيطي است.
بسته به آزمايشگاه و نوع کيت مورد استفاده، ممکن است مقياس شمارش اين سلول فرق کند.
خوردن داروهايي مثل کلرامفنيکل هم باعث کاهش RBC مي شود.

HCT

هموتوکريت يا HCT هم يکي از مقادير اندازه گيري گلبول قرمز است. به طور کلي «هم» به معني آهن است و هر جا در هر کلمه اي آمد حتما آن کلمه ارتباطي با گلبول قرمز دارد. هماتوکريت درصدي از حجم کلي خون است که از گلبول قرمز ساخته شده و با اندازه گيري قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمايش نسبت به کل ارتفاع خون اندازه گيري مي شود. به خاطر بيماري ها و شرايط مختلفي که مي توانند اندازه گيري RBC و Hgb را با اشکال مواجه کنند، HCT هم اندازه گيري مي شود تا به طور مستقيم نشان دهنده اندازه هموگلوبين و گلبول قرمز در خون باشد. اين عدد معمولا با درصد نشان داده مي شود. مقادير طبيعي: اعداد بين 42 تا 52 درصد براي آقايان و 37 تا 47 درصد براي خانم ها نرمال به حساب مي آيد. در خانم هاي باردار درصد بالاتر از 33 طبيعي است.
محدوده خطر: HCT بالاتر از 60 درصد و پايين تر از 15 درصد بايد باعث نگراني پزشک شود.

چه چيزهايي باعث کاهش آن مي شود؟

تقريبا همان دلايل RBC،Hgb به علاوه شرايطي مثل پرکاري تيروييد، سيروزکبدي، نارسايي مغز استخوان و ميلوم مولتيپل باعث کاهش هماتوريت مي شوند.

چه چيزهايي باعث افزايش آن مي شود؟

سوختگي، اسهال شديد، بيماري هاي انسدادي ريوي، از دست دادن زياد آب، توليد بيش از حد گلبول قرمز عوامل افزايش HCT هستند.
نکته:
بيماري هايي که باعث به وجود آمدن شکل هاي غيرطبيعي گلبول قرمز مي شوند (مثل بيماري گلبول قرمز داسي شکل) مقدار HCT را تغيير مي دهند.
وقتي مقدار گلبول سفيد به شدت بالا باشد بر مقدار HCT موثر است.
در صورت طبيعي بودن اندازه هاي گلبول قرمز، مقدار هماتوکريت 3 برابر هموگلوبين است.
هماتوکريت را نبايد بلافاصله بعد از خون ريزي شديد اندازه گيري کرد.

WBC

اين سه حرف مخفف «سلول هاي سفيدخون» و نشان دهنده گلبول هاي سفيد است. اندازه گيري مقدار گلبول هاي سفيد خون يکي از روش هاي اصلي تعيين وجود عفونت در بدن است چون اين سلول ها که جزو سيستم دفاعي بدن هستند در شرايط بيماري هاي عفوني و غيرعفوني واکنش هاي مختلفي از خود نشان مي دهند.
شمارش WBCها دو جزء دارد. يکي مقدار کلي گلبول هاي سفيد در يک ميلي ليتر خون و جزء ديگر شمارش جزء به جزء اين سلول ها چون گلبول سفيد خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زياد شدن هر کدام از اين انواع معني خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوي CBC به معني آزمايش خون نوشته مي شود درخواست براي شمارش همين انواع مختلف گلبول سفيد است.مقادير طبيعي: در بزرگسالان و بچه هاي بالاتر از 2 سال مقدار گلبول سفيد بين 5 تا 10 هزار در هر ميلي ليتر خون طبيعي است.
محدوده خطر: WBC کمتر از 2500 و بيشتر از 30000 هر کدام نشان دهنده بيماري هايي هستند که مي توانند گاهي خطرناک باشند.

چه چيزهايي باعث کاهش آن مي شود؟

لکوپني يا کاهش گلبول سفيد به مقادير زير 4هزار گفته مي شود که معمولا در نتيجه نارسايي مغز استخوان، مسموميت دارويي عفونت بسيار زياد، سوءتغذيه، بيماري هاي خودايمني، ايدز، به وجود مي آيد. در بسياري از انواع نارسايي هاي مغز استخوان (مثلا بعد از شيمي درماني، راديوتراپي و...) هم اين مقدار کاهش مي يابد.

چه چيزهايي باعث افزايش آن مي شود؟

افزايش گلبول سفيد، لکوسيتوز نام دارد و به مقادير بالاتر از 10هزار گفته مي شود. که به طور معمول نشان دهنده عفونت، التهاب، تخريب بافت بدن و يا لوسمي يا سرطان خون است. ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار WBC را افزايش مي دهند.
نکته:
عمل اصلي گلبو ل سفيد مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجي و مزاحم است و در مواقع آلرژ ي ها هم اين سلول ها مسوول بروز واکنش هستند.
تغيير هر کدام از انواع WBC معني خاص خود را دارد و ممکن است نشان دهنده عفونت با ميکروب، ويروس و يا حتي استرس باشد.
فعاليت شديد بدني و ورزش سنگين هم براي مدتي باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون مي شود. بارداري و زايمان هم اين مقدار را افزايش مي دهند.

Hgb

در برگه هاي آزمايش مختلف ممکن است به صورت هاي مختلف HGB،Hg، يا Hgb نوشته شود. هم اينها مخفف کلمه هموگلوبين، يکي از عناصر اصلي تشکيل دهنده گلبول قرمز است. اين ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسيد آمينه تشکيل شده و جايگاه هاي مختلفي براي ترکيب با اکسيژن دارد. هموگلوبين در جايي که اکسيژن زياد وجود دارد با آن ترکيب مي شود و در محيط کم اکسيژن آن را آزاد مي کند.اندازه گيري مقدارکلي هموگلوبين در واقع نوعي نشان هنده تعداد گلبول هاي قرمز است.مقادير اصلي: مقدار طبيعي براي آقايان بين 14 تا 18 گرم در هر دسي ليتر است و براي خانم ها مقادير بين 12 تا 16 گرم در هر دسي ليتر طبيعي محسوب مي شود.
محدوده خطر: هموگلوبين زير 5 و بالاي 20 مقادير بحراني به حساب مي آيند و حتما نيازمند رسيدگي فوري هستند.

چه چيزهايي باعث کاهش آن مي شود؟

دقيقا همان دلايل کاهش گلبول هاي قرمز چون هموگلوبين را هم تخريب مي کنند باز کاهش مقدار آن در خون مي شوند. کم خوني، خون ريزي شديد، سرطان، سوءتغذيه، بيماري لوپوس، بيماري هاي کليوي و بزرگي طحال باعث کاهش هموگلوبين مي شوند. مصرف آنتي بيوتيک ها، آسپيرين و ايندومتاسين و همچنين داروهاي ضدسرطان هم هموگلوبين خون را کم مي کنند.

چه چيزهايي باعث افزايش آن مي شود؟

مشکلات ريوي، سوختگي شديد، نارسايي مزمن ريه و از دست دادن زياد آب (دهيدراسيون ) مقدار اين ماده حياتي را افزايش مي دهند. جنتامايسين و متيل دوپا هم جزو داروهايي هستند که عوارض جانبي شان افزايش Hgb است.
نکته:
مقدار Hgb در بارداري کاهش مي يابد چون با اينکه خون سازي کمي بيشتر شده است اما حجم مايع بدن و خون بالا رفته و مقدارکلي هموگلوبين در هر دسي ليتر آن کاهش مي يابد.
زندگي در ارتفاع هم به خاطر نياز بيشتر بدن به اکسيژن و کمبود اکسيژن محيط باعث توليد بيشتر هموگلوبين مي شود.
در طحال اغلب سلول هاي پيرخون تخريب مي شوند. بزرگ شدن طحال يعني تخريب بيشتر سلول ها و به همين دليل به دنبال آن کاهش RBC و Hgb رخ مي دهد.

Plt

پلاکت ها، اجزاي کوچک ديسک شکلي هستند که در خون وجود دارند و از بقيه سلو ل هاي خوني بسيار کوچک ترند. اين ساختارها حاوي آنزيم هايي هستند که باعث انعقاد خون مي شوند و وظيفه اصلي آنها جلوگيري از خون ريزي و خارج شدن گلبول قرمز از داخل رگ است.
Plt نشان دهنده تعداد پلاکت ها در هر ميلي ليتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگ ترين عدد برگه آزمايش خون است.
به غير از کنترل سيستم انعقادي خون، از ميزان پلاکت براي بررسي روند بهبود نارسايي مغز استخوان و بيماري هاي خوني هم استفاده مي شود.مقادير طبيعي: پلاکت بين 150 هزار تا 400 هزار در هر ميلي مترمکعب خون براي بزرگسالان طبيعي است. در نوزادان اين مقدار کمي بيشتر است.
محدوده خطر: پلاکت زير 50 هزار يا بيشتر از يک ميليون کاملا غيرطبيعي است و نيازمند توجه ويژه است.

چه چيزهايي آن را کاهش مي دهد؟

بزرگ شدن طحال، خون ريزي شديد و مصرف پلاکت، لوسمي يا سرطان خون ترومبوسيتوپني، (انواع وراثتي کمبود پلاکت)، انعقاد منتشر خون در داخل رگ ها، شيمي درماني بعد از سرطان، عفونت و نارسايي مغز استخوان باعث کاهش PH مي شود. عدم توليد پلاکت هم مي تواند به خاطر مشکلات استخواني باشد.

چه چيزهايي آن را افزايش مي دهد؟

بيماري آرتريت روماتوييد، کم خوني فقر آن و مشکلات بعد از برداشت طحال باعث افزايش مقدار پلاکت مي شوند.
به اين عوامل مي توان بعضي سرطان ها و بيماري هاي ژنتيکي خاص را هم اضافه کرد.
نکته:
ورزش شديد و قدرتي باعث افزايش ميزان پلاکت مي شود. در هنگام قاعدگي مقدار پلاکت کمي کاهش پيدا مي کند.
قرص هاي ضدبارداري باعث بالا رفتن مقدار پلاکت مي شوند. در حالي که استامينوفن پلاکت را کاهش مي دهد.

صبح آزمايش خون بدهيد

انجام آزمايش خون يکي از ساده ترين روش هاي آزمايش است. با پيشرفت تکنولوژي و وجود دستگاه هاي جديد معمولا پس از چند دقيقه مي توان پاسخ اين آزمايش را دريافت کرد.
براي انجام اين آزمايش حدود 5 تا 7 ميلي ليتر از خون وريدي لازم است که معمولا آن را در يک لوله آزمايش که با ماده ضدانعقاد خون پوشيده شده است جمع آوري مي کنند.
براي حل شدن بهتر ماده ضدانعقاد با خون موقع خون گيري و کمي بعد از آن لوله را تکان مي دهند.در طي انجام آزمايش بايد از هر اتفاقي که موجب تخريب سلول هاي خوني مي شود جلوگيري کرد.بعد از انجام آزمايش بايد مدتي روي محل خون گيري فشار وارد کرد تا خون بند بيايد. در موارد کم خوني شديد هم خون گيري براي انجام آزمايش خون مشکلي ايجاد نمي کند.براي کساني که ترس از سوزن و يا ديدن خون دارند بايد تمهيدات ويژه در نظر گرفته شود.
به غير از اجزاي اصلي آزمايش خون مثل مقادير پلاکت، گلبول سفيد و قرمز، هموگلوبين، مقياس هاي ديگري مثل MCV و MCH و MCHC وجود دارند که همه مربوط به گلبول قرمز و اندازه، شکل و مقدار هموگلوبين آن هستند. مقادير متفاوت هر کدام از اينها مي تواند نشان دهنده نوع خاصي از کم خوني باشد.
بهترين زمان براي انجام آزمايش خون صبح و در شرايط طبيعي بدن است. استرس، فعاليت شديد و يا خون ريزي حاد مي تواند نتايج را کمي تغيير دهد.
منبع:http://www.salamat.co

تفسیر اجزای آزمایش خون

گلبول های قرمز و سفید خون
 

آزمایش کامل خون، همان آزمایش معروفی است که تعداد سلول‌های اصلی خون طی آن اندازه‌گیری می‌شود.

آزمایش خون یا CBC یا complete blood count به معنای «شمارش کامل خون» ، یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال اصلی‌ترین آزمایشاتی است که می‌تواند زمینه تشخیص بسیاری از بیماری‌ها را فراهم آورد و از همه مهم تر، بیانگر شرایط کلی و حیاتی بدن است.

RBC یا(Red blood cell )

RBC مخفف سلول‌ قرمز خون است. این سلول‌های قرمز خون یا همان گلبول‌های قرمز، در واقع اصلی‌ترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود این رنگ قرمز به دلیل وجود ماده‌ای به نام هموگلوبین است که به گلبول‌ قرمز کمک می‌کند تا اصلی‌ترین وظیفه خود یعنی حمل و نقل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را انجام دهد.

به طور خلاصه، گلبول‌های قرمز، اکسیژن را از ریه به بقیه سلول‌های بدن حمل می کنند.

مقادیر طبیعی : بین 4/7 تا 6/1 میلیون در هر میکرو لیتر خون است. این عدد برای خانم‌ها مقداری کمتر و در کودکان مقداری بیشتر است.

چه چیزهایی باعث کاهش RBC می‌شود؟

خون‌ریزی‌های دستگاه گوارش مثل خونریزی معده یا روده، خون‌ریزی‌‌ از محل زخم، سوءتغذیه، کمبود آهن یا کمبود ویتامین B12 ، شکستن سلول‌های خونی یا همولیز آنها در اثر بعضی بیماری‌های خاص مثل فاویسم، بعضی مشکلات ژنتیکی مثل گلبول‌های قرمز داسی شکل ، مشکلات مغز استخوان ، بیماری های کلیوی ، بیماری‌های مزمن، تومورهای سرطانی و بیماری‌های روماتویید (التهاب مفاصل).

چه چیزهایی باعث افزایش RBC می‌شود؟

مقدار بالای گلبول قرمز می‌تواند نشان‌دهنده ظرفیت‌ بالای حمل اکسیژن باشد. در بعضی از ورزشکاران و همچنین هنگام زندگی در ارتفاعات به خاطر کمبود اکسیژن هوا ، RBC افزایش می یابد.

بیماری‌های ریوی یا کلا هر نوع بیماری‌ که هیپوکسی مزمن (کمبود اکسیژن طولانی مدت در بدن) ایجاد می‌کند، مثل بیماری‌ قلبی مادرزادی ، باعث تولید بیشتر RBC می‌شوند.

نکته:

- به طور طبیعی، گلبول قرمز بعد از تولید در مغز استخوان، 120 روز در خون زندگی می‌کند و در آخر عمر خود خرد می‌شود و به عناصر سازنده‌اش تبدیل می‌شود.

- مقدار RBC در طی بارداری به طور طبیعی کمی کمتر نشان داده می‌شود، چون حجم قسمت مایع خون افزایش پیدا می کند.

- عدد RBC در واقع مقدار دقیق گلبول‌های قرمز در 1میلی‌لیتر خون است.

- بسته به آزمایشگاه و نوع کیت مورد استفاده، ممکن است مقیاس شمارش این سلول فرق کند.

- خوردن داروهایی مثل کلرامفنیکل هم باعث کاهش RBC می‌شود.

WBC یا (white blood cell )

این سه حرف مخفف «سلول‌های سفید خون» یا گلبول‌های سفید هستند. اندازه‌گیری مقدار گلبول‌های سفید خون، یکی از روش‌های اصلی برای تعیین وجود عفونت در بدن است، چون این سلول‌ها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند، در بیماری‌های عفونی و غیرعفونی واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.

شمارش WBCها دو جزء دارد: یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی‌لیتر خون و دوم شمارش جزء به جزء این سلول‌ها، چون گلبول‌ های سفید خون، پنج نوع مختلف دارند که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع، معنی خاص خود را خواهد داشت(تصویر پایین).

کلمه «diff» که در جلوی CBC نوشته می‌شود، درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول‌سفید است.

مقادیر طبیعی : در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از 2 سال مقدار گلبول‌سفید بین 5 تا 10 هزار در هر میلی‌لیتر خون طبیعی است.

محدوده خطر: WBC کمتر از 2500 و بیشتر از 30000 نشان‌دهنده بیماری‌هایی هستند که می‌توانند گاهی خطرناک باشند.

چه چیزهایی باعث کاهش WBC می‌شود؟

لکوپنی یا کاهش گلبول‌سفید به مقادیر کمتر از 4 هزار گفته می‌شود که معمولا در اثر نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی ، عفونت بسیار زیاد، سوءتغذیه، بیماری‌های خودایمنی و ایدز به وجود می‌آید. در بسیاری از انواع نارسایی‌های مغز استخوان، مثلا بعد از شیمی‌درمانی،‌ رادیوتراپی و ... هم این مقدار کاهش می‌‌یابد.

چه چیزهایی باعث افزایش WBC می‌شود؟

افزایش گلبول‌سفید، لکوسیتوز نام دارد و به مقادیر بالاتر از 10هزار گفته می‌شود که به طور معمول نشان‌دهنده عفونت، التهاب، تخریب بافت بدن، لوسمی یا سرطان خون است.

ضربه و جراحت، استرس و تب هم مقدار WBC را افزایش می‌دهد.

نکته:

- عمل اصلی گلبو‌ل‌سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم از بدن است و در مواقع آلرژ‌ی‌ها هم این سلول‌ها مسئول بروز واکنش هستند.

- تغییر هر کدام از انواع


پيوندها